Interview met Kees en Rina woensdag 2 augustus 2017
Hoe zijn jullie nertsenhouder geworden? In eerste instantie wilden we legkippen houden, tot we via onze accountant in aanraking kwamen met nertsenbedrijven. Wat ons vooral aansprak was het gevarieerde werk en de dieren zelf. We werkten graag buiten en de eerste jaren wilden we het bedrijf langzaam opbouwen. Na anderhalf jaar zaten we op een bedrijfsgrootte die ons paste; uiteindelijk zijn we gegroeid naar 1200 fokteven.
Hoe was jullie taakverdeling in het bedrijf? Kees deed de dagelijkse verzorging. Rina hielp in de drukke periodes mee in het bedrijf en daarnaast was zij er voor het gezin.
Wat vond men in de beginjaren van jullie bedrijf? In het begin was er nog weinig commotie over de nertsenhouderij. Toen wij gingen starten, hadden we nog posters van bontjassen in onze cafetaria hangen. Later veranderde dit: de reacties van burgers en boeren werden harder.
Spraken jullie met anderen over het bedrijf? In gesprekken kregen we uiteenlopende reacties. We gingen het gesprek nooit uit de weg, maar we hebben er wel last van gehad. Het pad van een nertsenhouder is geen gemakkelijke. Rina: “Pas nu ik ze niet meer heb, merk ik het verschil.” Ondanks de negatieve berichtgeving, hebben we altijd achter ons product gestaan en dragen we het met plezier.
Wanneer wilden jullie stoppen met het bedrijf? Onze locatie in Gemert is zo gebouwd dat we hier tot ons pensioen konden werken. Kees: “Ik wilde met 67 jaar stoppen met het bedrijf, dat zou in 2024 zijn.” We waren graag doorgegaan tot 2024, maar de kans die we kregen om het bedrijf te beëindigen in combinatie met de groei van het autobedrijf van onze zoon was een perfecte samenloop van omstandigheden.
Wannneer werd de toekomst van jullie nertsenbedrijf onzeker? Ongeveer 20 jaar geleden startten de jaren van onzekerheid. Steeds hing er een dreiging boven de nertsenhouderij. Rina: “Ik weet nog dat onze hulpen in de pelstijd toen al spraken over de onzekerheid van hun werk.”
Hoe is het als je weet dat je de laatste generatie bent die jouw vak mag uitoefenen? Wij wisten al heel vroeg dat we geen opvolging hadden. Onze kinderen kozen hun eigen weg. Rina: “Ik denk dat de negativiteit rondom de sector invloed had op de keuze van onze kinderen.” We wilden een bedrijf met een omvang waarbij geen personeel nodig was. Voor een mogelijke bedrijfsovername wilden wij ons bedrijf dan ook niet groter maken. We hebben echter nooit aangestuurd op een bedrijfsovername.
Welke invloed heeft de negativiteit over de sector op jullie gezin gehad? Rina: “Ik ben ervan overtuigd dat de kinderen die negativiteit hebben gevoeld, maar we zijn er een hecht gezin door geworden. Door de wisselende reacties van mensen op ons beroep leerden onze kinderen voor zichzelf op te komen.”
Als nertsenhouder ben je heel kwetsbaar; je krijgt van bijna niemand steun. Een veehouder van bijvoorbeeld koeien of kippen heeft veel meer collega’s in zijn omgeving. Hierdoor is er meer steun en erkenning voor de situatie dan bij een nertsenhouder. Als nertsenhouder leef je continu in onzekerheid. Dit heeft ons als groep heel hecht gemaakt; wij zijn er voor elkaar.
Val je in een zwart gat nu je gestopt bent? Deze vraag krijgen we van veel mensen, maar dat is niet zo. Ons bedrijf is gestopt, maar de bedrijvigheid gaat door. Onze zoon Willem gaat verder met zijn autogarage. Het is natuurlijk anders dan wanneer je geen bedrijf meer kunt voortzetten. Veel nertsenhouders die geen ander bedrijf kunnen opzetten, weten niet wat ze moeten doen. Dat lijkt ons ook heel lastig. Hoe is het nu voor jullie zonder nertsenfarm? Rina: “Veel makkelijker: je kunt zonder zorgen de deur uitgaan, je bent veel vrijer.” We krijgen hierover veel vragen van collega’s; ze zijn nieuwsgierig hoe het voor ons is. Kees: “Het definitieve besluit van de stop van de nertsenhouderij was voor mij als donderslag bij heldere hemel. Ik kon niet geloven dat een mailtje met daarin slechts een paar zinnen mijn toekomst bepaalde. Het is heel moeilijk om je eigen levenswerk te moeten loslaten omdat andere mensen dat zeggen.”
Stoppen is moeilijker dan beginnen. We hebben in korte tijd besloten om ons bedrijf te beëindigen. In de zomer van 2016 hadden we contact met twee mogelijke Poolse kopers, maar toen brak er een periode aan waarin ook in de Poolse pelsdierhouderij onduidelijkheid kwam. Deze onzekerheid zorgde ervoor dat wij pas in juni van dit jaar zeker wisten dat zij ons bedrijf wilden kopen.
Wanneer was het moment dat jullie besloten om te stoppen met het bedrijf? Onze zoon had een koopovereenkomst liggen om op het industrieterrein in Gemert zijn garagebedrijf te starten. Tot hij een keer langs een autobedrijf in het buitengebied reed. Hierdoor ontstond bij hem het idee om het bedrijf op onze eigen grond uit te breiden. Dat was het moment waarop wij besloten dit plan in te dienen bij de gemeente. Na dit gesprek hebben we binnen twee weken getekend voor de beëindiging van ons bedrijf. Achteraf is dit ontzettend snel gegaan. Het is een emotionele beslissing geweest waarmee we nu ontzettend blij zijn, maar het was wel een moeilijke beslissing. Na dit besluit beseften we dat het werk op een nertsenbedrijf best zwaar is. Doordat we het werk en de verantwoordelijkheid nu niet meer hebben, merken we dat doorwerken tot 67 jaar zwaar zou zijn geweest.
Hoe is het voor jullie dat het nertsenbedrijf heeft plaatsgemaakt voor de autogarage? De samenwerking met onze zoon is heel erg goed. Dit ging in het nertsenbedrijf soepel en dat geeft ons ook nu in het autobedrijf de energie om verder te gaan.
Waarom is het jullie gelukt om het nertsenbedrijf te beëindigen? Rina: “Wij hebben ons altijd gericht op de toekomst, we wisten dat we vooruit moesten denken. Direct na de aankondiging van het verbod wisten wij dat we het bedrijf moesten loslaten. We wilden verder met ons leven. Ik geloof dat als ergens een deur dichtgaat, er altijd wel nieuwe mogelijkheden voor je zijn.”
Wat willen jullie nertsenhouders meegeven die nog moeten stoppen met hun bedrijf? Je moet nu al beginnen met het werken aan de bedrijfsbeëindiging, ook als je nog wilt doorgaan tot 2024. Kijk wat je leuk vindt om te doen en richt hier nu ook al je aandacht op. Op die manier werk je aan iets nieuws waar je plezier uit haalt.
Neem de tijd om in stappen te werken aan jouw bedrijfsbeëindiging. Je kunt niet in één keer stoppen, neem de tijd om hier nu al samen over te spreken. Denk na over hoe je dit gaat invullen. Stoppen is voor mannen anders dan voor vrouwen. Vrouwen hebben vaak naast het bedrijf ook een gezin of een eigen baan; zij kunnen sneller een nieuwe invulling aan hun leven geven. Een man is vaak volledig werkzaam in het bedrijf en zal op zoek moeten gaan naar een nieuwe invulling van zijn leven. Het heeft tijd nodig om hier een passend alternatief voor te vinden.
Wat zie je als je nu kijkt naar de plek waar jullie stallen stonden? Kees: “Ik ben blij en opgelucht. Het is ons gelukt om ons bedrijf in een andere vorm door te geven aan onze zoon. Daarnaast is het fijn dat we de dieren en de gebouwen hebben verkocht. Hierdoor hebben we ook direct de panden opgeruimd.” We kijken met veel plezier terug op de tijd die we samen hebben gehad met de dieren en het werk.
Je kunt niet breken en bouwen tegelijk. Je identiteit en leven staan helemaal in het teken van de nertsen. Dit maakt het ook zo moeilijk om het op te geven. Je werkt, woont en leeft samen met de nertsen. Door te stoppen, raak je een stukje van jezelf kwijt. Je moet een nieuwe identiteit en nieuw bestaan opbouwen zonder nertsen. Het is belangrijk dat je stilstaat bij het afscheid, zodat je daarna een nieuw leven kunt opbouwen.
Wie ben jij geworden, nu je geen nertsenhouder meer bent? Kees: “Ik ben nu de vader van Willem, dat is anders dan voorheen. Ik was de kostwinner, ik maakte de keuzes en nam de besluiten. Nu draag ik dit over aan mijn zoon en moet hij de toekomst bepalen. Ik probeer hem te volgen en hem te voorzien van advies op basis van mijn levenservaring. Dit geeft mij veel energie, omdat we ons op iets nieuws richten.”
Het staat iedereen te wachten, maar wij weten nu al hoe het is. We zien dat veel nertsenhouders blijven vasthouden; ze kunnen hun bedrijf niet loslaten. Dat begrijpen wij heel goed, het is je levenswerk. Het is makkelijker te stoppen als je er zélf klaar voor bent. Voor nertsenhouders wordt dit door anderen bepaald. Hoe zijn jullie gestopt? We zijn in korte tijd gestopt. Rina: “Ons verstand zei dat het zover was, maar in ons hart voelden we dat het nog niet kon.” We hebben er bewust voor gekozen zelf mee te helpen met het afbreken van het bedrijf. Dit was voor ons een manier om afscheid te nemen en te wennen aan het idee dat we echt gestopt waren. Als wij dit anderen hadden laten doen, dan was de overgang te groot geweest.
Hoe ver zijn jullie nu in het bedrijfsbeëindigingsproces? Voor ons gevoel zijn we nu nog halverwege. Het is fijn dat we in stappen de laatste afrondingen van het nertsenbedrijf kunnen doen; zo zijn we het bedrijf nog niet helemaal kwijt. Daarnaast gaan we de komende 3 tot 5 jaar meewerken met het autobedrijf. We moeten kijken naar een nieuwe bedrijfsvorm en het terrein nog opruimen. Daarnaast starten we in september met de nieuwbouw van het autobedrijf.
Hoe hebben jullie gezorgd voor jullie pensioen? We hebben altijd gespaard voor ons pensioen. Dit deden we ook voordat we wisten dat de nertsenhouderij niet meer mocht bestaan.
Hoe kijken jullie terug op de tijd met het nertsenbedrijf? We hebben veel geleerd van de goede en slechte tijden in de nertsenhouderij. We zijn altijd dezelfde mensen gebleven en die mensen zijn we nu nog steeds. Het is leuk werk en we hebben een mooi product geleverd. We vinden het prachtig dat we met het bedrijf van onze zoon deel uitmaken van een nieuwe wereld.
|
Ontwikkelingen familiebedrijf (Kees 60 & Rina 58) |
|
|
1982 |
Gestart als nertsenhouder |
| 2005 | Verhuisd en nieuwe stallen opgebouwd |
| 2016 | Maart de laatste paartijd |
| 2016 | December vertrokken de laatste nertsen van het bedrijf |
| 2017 |
Juli gestopt met de totale nertsenfarm, locatie opgeruimd |
